Zonder liefde rouw je niet 

“Rouwen hoort bij liefhebben”, dit benadrukt Marieke meermalen in haar workshop bij Ontwikkellink over kinderen en jongeren die rouwen om het verlies van een geliefde. Tien vrijwilligers, onder andere actief bij de Luisterlijn, het project Zingevingsgesprekken van Humanitas, de MZH-huiskamer en de daklozenopvang wisselden informatie en ervaringen uit en konden vragen stellen over wat ze meemaakten  in hun werk. Marieke: “Rouw is een normale, gezonde reactie op het overlijden van iemand van wie je veel hield, en houdt. Denken dat het verdriet en de herinneringen ‘weg moeten’, is misschien een begrijpelijke reactie, maar daarmee help je een kind niet, en een volwassene evenmin.”

Over Marieke

Marieke is opgeleid als verpleegkundige en later als docent basisonderwijs. Haar afstudeergesprek in de zorg ging al over rouw. Later in haar werk in het onderwijs werd haar belangstelling voor dit onderwerp verder aangewakkerd, en vooral de vraag: ‘hoe doe je dat met kinderen’ intrigeerde haar. Wat zeg je bijvoorbeeld op de vraag van een jong kind aan een overleden ouder: ‘Kon je dan niet blijven leven voor mij?’ In 2017 besloot ze om haar ervaring met ziekte, rouw en kinderen te bundelen in een nieuwe missie. Ze volgde o.a. de Post-HBO-opleiding Verlieskunde en werd getraind in het voeren van Socratische Gesprekken.

Het leven toen verbinden aan het leven nu

Marieke vertelt over de verschillende spelvormen die er zijn om aan te sluiten bij wat een kind of jongere nodig heeft. Ze noemt ook zingen als mogelijkheid om stem te geven aan emoties. Het zijn voorbeelden waarmee je het leven van toen verbindt aan het leven van nu. Veel deelnemers vragen hoe je dit met volwassenen het beste kunt doen. Marieke: “het belangrijkste is en blijft de ruimte die je biedt om het op je eigen manier te mogen doen.”

De waarheid vertellen

Eerlijk over je pijn mogen praten is belangrijk, anders hangt er een grauwsluier over alles, legt Marieke uit. “De waarheid vertellen is echt nodig in de chaos die rouwen is.” Over Marieke’s tip om altijd de waarheid te zeggen tegen kinderen, wordt in de groep vrijwilligers verschillend gedacht en ze geeft ons alle ruimte om dat uit te leggen. Sommige deelnemers vinden het te pijnlijk om altijd ‘de waarheid en niets dan de waarheid’ te vertellen en pleiten voor een naar hun mening ‘zachtere’ aanpak. Marieke zegt daarover: “Realiseer je dat kinderen sneller dan volwassenen kunnen schakelen; het ene moment kunnen ze explosief reageren en bijvoorbeeld tijdens de uitvaart heel bang en verdrietig zijn. Het volgende moment spelen en rennen ze weer. Geef ze die ruimte.” En over het goedbedoelde advies om ‘het los te laten’ zegt ze: “Hoezo loslaten? Rouwen betekent niet loslaten, maar anders leren vasthouden.”

Rouwen over andere zaken

Tot slot: deze workshop over rouw gaat weliswaar over rouw bij kinderen maar de adviezen van Marieke zijn ook bruikbaar bij andere vormen van verlies: het verlies van een baan, of van je lievelingsknuffel, een scheiding (van je ouders), of een verhuizing. Marieke: “Rouw hoort bij liefde, want je rouwt om diegene van wie je hield”

Deze workshop van Ontwikkellink is gratis voor vrijwilligers, kijk op de website voor meer cursussen, trainingen en workshops.

tekst: Magda Bootsma
beeld : Marieke